ÖFKE KONTROLÜ İSE
Çocuğun öfkesini ağlama krizleri, tutturma ve kendisine ya da dışa dönük zarar verme davranışları sergilemeden ifade edebilmesidir
Bunu sağlayan çark ise bebeklik döneminden itibaren gelişmeye başlayan duygu düzenleme becerisidir
1- duyguları ifade etme ve tanıma becerilerini Geliştirmek
Çocuğa duygularını sözel olarak sizin ifade etmeniz zamanla öğrenmesine yardımcı olacaktır( yansıtma tekniği)
”şu anda çok öfkeli/ üzgün/mutsuz görünüyorsun” “bunun sebebini benimle konuşmak seni rahatlatabilir”
Bu noktada duygu kartları ile çalışmak, yüz ifadesi- mimikleri kullanma, hikayelerle duyguları anlama, vücut hareketleri ve ses tonuyla duyguyu ifade etme ve tanıma, canlandırma egzersizleri yapabilirsiniz (drama/rol playing tekniği)
2-öfkEnin bedensel belirtilerini gözlemleyin
Öfke de kaygı gibi vücudun alarm sistemini çalıştırdığı için kızarıklık, vücut sıcaklığında artış, çarpıntı, kaslarda gerilme vs... neden olur. Vücut belirtilerini çocuğunuza tanımlayabilirsiniz
Vücut belirtilerini tanımak neden önemli? Kişi öfke patlaması yaşamadan önce ortamdan uzaklaşabilir ve sakinleştikten sonra konuşabilir
Ya da öfke belirtilerini tanıyarak kontrolsüz bir davranış öncesi sakince nefes alıp verme, içinden 10a kadar sayma veya kas gevşeme egzersizleri yaparak öfkeiyi azaltabilirsiniz. Dur-düşün- hareket et mekanizması devreye girer ve öfke kontrol altına alınabilir
Bazı çocuklar o kastaki gerilimi hareket ederek boşaltabiliyor; öfkelendiği zaman koşabilir, kum torbasına vurabilir ya da kağıtları karalayıp paramparça edebilir
3-çocuğunuza sarılın, dokunun
Çocuğunuza sevgi dolu bir temas beyinde oksitosin salınımını artırarak, rahatlamasını ve güvende hissetmesini sağlayabilir
Sarılmak,özellikle hayalkırıklığı ve üzüntüye bağlı öfke nöbetlerinde daha etkili olabiliyor
Tutturma nöbetinde ise yumuşama izlenimi verip, tutturmalarını uzatabilir
Bazen de öfke anındaki temas çocuğu rahatsız edebiliyor ve öfkesini artırabiliyor ya da vurma- itme davranışı varsa riski artırabiliyor
Size vurmasını engelleyemiyorsanız sıkı sarılın ve bir süre sakinleşinceye kadar çocuğu kenetleyin! Kafa atabilir çenenize dikkat
Sonrasında gel sarılıp sakinleşelim ve bu durumu konuşalım
“Tabi ki kızabilirsin ama vurmak kabul edilebilir bir davranış değil, buna izin veremem”
4-ses tonunuzdaKi mesaj önemli
Sakin, kararlı ve net olmalıdır
Öfke anında uzun cümleler kurulmamalı ve çok konuşulmamalı bu sadece öfkesini artırabilir
O sırada söylediklerinizi duymayacaktır
Unutmayın!konserde dinleyici olarak mırıldandığınız şarkıyı baterist duymaz
Ya da sizin de gergin öfkeli şekilde bağırmanız gerginliği artırır ve yapmasını istemediğiniz davranışı siz sergilersiniz
5- pozitif pekiştireçlerden kaçının
Öfke patlaması sonrası bir kazanım elde etmemeli!
Dediğini ağladığında yapıyorsanız ve bazen direnmeye çalışıp, tutarsız tutum sergiliyorsanız:
Bu defa kendini yerlere atıyor. Aaa o da yeterli prim yapmadı, kafasını vurma, kendine-eşyalara-başkasına zarar verme şeklinde adım adım kötüleşebiliyor öfke nöbeti!!!
6- öfke günlüğü tutmak
Öfke sorunları ne zaman , nerde, nasıl oluyor? Öfke patlaması öncesinde ne oldu? Bu şekilde öfke günlüğü ile tetikleyicileri keşfedebiliriz
Vee öfkeye neden olan ihtimalleri ortadan kaldırabilir ya da azaltabilirsiniz
Ben de öfkeyi iki postta renklerle anlattım
Öfke kontrolünde önemli olan çoçuğunuzun Öfkesini en doğru şekilde ifade etmesine yardımcı olmaktır Bu gelişim dönemine göre değişebilir
illa sözel olmak zorunda değil resim yapabilir ya da bunu renklerle ifade etmesini söyleyebilirsiniz
Siyah şu anda çok kızgınım ve zarar verebilirim kırmızı çok öfkeliyim
Sarı şu anda öfkeliyim ve konuşmak istemiyorum
yeşil artık sakinleştim gibi etkinliklerle ifade etmesine yardımcı olabilirsiniz
zarar verici bir davranışın yerine olumlu bir davranış ya da en az zarar veren bir davranışı koymaya çalışmalıyız Örneğin vuruyorsa önce yumuşak bir yastığa vurabileceğini ya da eşya atıyorsa peluş oyuncaklarını atabileceğini sonra bir kağıdı karalayıp ufak parçalara bölemesini önerebilirsiniz
öfke günlüğü tutmak
Öfke sorunları ne zaman , nerde, nasıl oluyor? Öfke patlaması öncesinde ne oldu? Bu şekilde öfke günlüğü ile tetikleyicileri keşfedebiliriz
Vee öfkeye neden olan ihtimalleri ortadan kaldırabilir ya da azaltabilirsiniz