Öfke

Sıklıkla tehdit algısı, hayal kırıklığı ve engellenmişlik karşısında oluşan doğal bir reaksiyon ve normal bir duygudur.

Sorun olan sıklığı, şiddeti ve ifade edilme şeklidir

Bir bebek acıktığında ağlar ve bu anne için normaldir, ihtiyacını karşılar.

Yaş ilerlediğinde de sağlıklı duygu düzenleme becerisi kazanamayan çocuğun da öfkesi aslında bir yardım çığlığıdır:

Bir sorun var ve ben bu duyguyu tanımıyorum, bununla nasıl başedeceğimi bilmiyorum!

Bazen böyle yapınca istediğimde oluyorsa neden bu durum kötü olsun ki?

Gerçek öfke, kişinin kimliğine yani vücut bütünlüğüne, inançlarına, sınırlarına karşı yapılan haksızlık,adaletsizlik ve saldırıya karşı oluştuğu için aslında bir savunma mekanizmasıdır.

Ve kendi sınırlarını koruyabilmesini ve toplum olarak en çok zorlandığımız “hayır” diyebilmesini sağlayan bir duygudur. Böylelikle sınırlarını ve ilişkilerini düzenlemesine yardımcı olur

O zaman öfkeden korkmamalı, öncelikle kabul etmeliyiz ki doğru ifade edebilmeyi öğrenmesinde çocuğunuza doğru rehberlik edebilesiniz

Çocuğunuzun eşyasını izinsiz alan arkadaşına kızması ve bunu ifade etmesi en doğal hakkı değil mi?

YA DA

Yanlış olan kızmak yerine; ağlaması, küsmesi, hakaret etmesi ya da arkadaşına vurması değil mi?

Yalancı ya da ikincil öfke ise;

korku, kaygı, mutsuzluk, huzursuzluk gibi bir başka duyguyu maskeleyen öfkedir.

Yalancı öfke, sebepsiz ya da uygunsuz reaksiyon verme şeklinde görülür

Psikiyatrik hastalıklarda bu nedenle öfke şikayetiyle başvuru sıktır. Detaylı sorgulandığında altında depresyon, kaygı bozukluğu, karşıt olma karşı gelme, yıkıcı duygudurum bozukluğu

gibi tanılarla karşılaşabiliyoruz

Yaş dönemlerine göre sıklıkla öfke nedenleri;

0-2 yaş: sıklıkla fiziksel nedenler vardır. Açlık, uykusuzluk, yüksek ses/ışık/ısı, diş çıkarma, hastalık gibi...

Bebeğinizin mesajlarını doğru okumak çok önemli! Gaz sancısı nedeniyle ağlayan bebeğinizi emzirirseniz, daha çok gazı olur ve daha çok ağlar

2-4 yaş: motor becerilerin arttığı- dil gelişiminin tamamlanmadığı “ben merkezci” dönemdir. Bu dönemde yapamadıklarına hayal kırıklığı, ya da aşırı “hayır”larla engellenmişlik duygusuyla öfke duyabilir

Ayrıca vurma, tükürme, ısırma bu dönemde sıktır

Bu dönemde inatlaşma ve tutturma nöbetleri yaşamamak adına “2 yaş sendromu” postuna bakabilirsiniz.

Okul öncesi dönem; duygularını doğru ifade edememe, enerjisini doğru aktaramama, sınır sorunları,

ebeveynlerin öfkesini rol model alma gibi nedenlerle öfkelenebilir

Okul dönemi; adalet duygusunun, toplumsal kuralların öğrenilmesinin arttığı bir dönemdir. Haksızlık, çocuğun dinlenmeden cezalandırılması ya da emir kipi kullanılması, dalga geçilmesi öfkelenmesine neden olabilir

Ergenlik dönemi; kimlik gelişiminin olduğu dönemdir bu dönemde genelde öfke aileye yöneliktir

Hala kendisine çocuk gibi davranılması: yemek yedin mi, hadi uyu artık gibi müdahaleci tutumlar ve düşüncelerine saygı duyulmadığı algısı genci öfkelendirir

Kimlik gelişimini destekleyen sorgulamalar sıktır. Bu nedenle klişe-kalıp konuşmalar, katı kurallar da öfkesini artırabilir

Ayrıca gelişim dönemine bağlı sosyal kaygının olduğu bu dönemde rezil oldum algısını tetikleyecek şakalar ösıklıkla fkeye neden olabilmektedir

ÖFKE KONTROLÜ İSE

Çocuğun öfkesini ağlama krizleri, tutturma ve kendisine ya da dışa dönük zarar verme davranışları sergilemeden ifade edebilmesidir

Bunu sağlayan çark ise bebeklik döneminden itibaren gelişmeye başlayan duygu düzenleme becerisidir

1- duygu tanıma becerilerini Geliştirmek

2. önemli nokta ise öfke günlüğü tutmaktır

Öfke sorunları ne zaman , nerde, nasıl oluyor? Öfke patlaması öncesinde ne oldu? Bu şekilde öfke günlüğü ile tetikleyicileri keşfedebiliriz

3-öfkEnin bedensel belirtilerini gözlemleyin

 

Öfke de kaygı gibi vücudun alarm sistemini çalıştırdığı için kızarıklık, vücut sıcaklığında artış, çarpıntı, kaslarda gerilme vs... çocuğunuza tanımlayabilirsiniz

Neden önemli?öfke patlaması yaşamadan önce sakince nefes ve gevşeme egzersizleri yaparak öfkesini azaltıp, kontrol etmesini sağlayabilirsiniz